Licencja cyfrowa to prawne upoważnienie do korzystania z oprogramowania, treści multimedialnych lub innych zasobów cyfrowych na określonych warunkach. Jest to forma umowy pomiędzy właścicielem praw autorskich a użytkownikiem, regulująca sposób użytkowania, dystrybucji oraz ograniczenia dotyczące danego produktu cyfrowego. Licencje cyfrowe są stosowane w różnych branżach, takich jak oprogramowanie komputerowe, gry wideo, e-booki, filmy, muzyka, kursy online i inne zasoby dostępne w przestrzeni internetowej. W przeciwieństwie do tradycyjnego modelu sprzedaży, licencja nie oznacza przeniesienia własności, lecz udzielenie określonych praw do korzystania z danego produktu zgodnie z ustalonymi warunkami.
Rodzaje licencji cyfrowych mogą się różnić w zależności od warunków użytkowania i modelu dystrybucji. Najczęściej spotykane to licencje komercyjne, które wymagają opłaty za dostęp do danego produktu lub usługi, oraz licencje open-source, umożliwiające swobodne korzystanie, modyfikowanie i rozpowszechnianie oprogramowania (np. licencje GPL, MIT). Istnieją także licencje subskrypcyjne, które pozwalają na korzystanie z danego produktu przez określony czas, często w modelu SaaS (Software as a Service). Ponadto w przypadku mediów cyfrowych, takich jak e-booki czy muzyka, użytkownicy często nabywają licencję na użytek osobisty, co oznacza, że nie mogą sprzedawać ani udostępniać zakupionych treści innym osobom.
Bezpieczeństwo i zarządzanie licencjami cyfrowymi są kluczowymi aspektami zarówno dla twórców, jak i użytkowników. Wiele firm stosuje systemy zarządzania prawami cyfrowymi (DRM – Digital Rights Management), które zabezpieczają treści przed kopiowaniem, nieautoryzowanym rozpowszechnianiem lub nadużywaniem. Systemy licencyjne mogą również obejmować klucze aktywacyjne, licencje sprzętowe lub rozwiązania chmurowe, które pozwalają na zarządzanie dostępem do treści w czasie rzeczywistym. Wraz z rozwojem technologii blockchain oraz NFT (Non-Fungible Tokens), pojawiają się nowe modele licencjonowania cyfrowych zasobów, które mogą w przyszłości jeszcze bardziej zabezpieczać prawa własności intelektualnej i umożliwiać bardziej elastyczne modele dystrybucji treści cyfrowych.
